Foto(s): CAMRAS/ASTRON Peter Bennema. Videos: Jan Klaassens, Hilko Hof, Arie Burggraaf.
Tijdens de restauratie van de Dwingeloo Radiotelescoop in de periode 2012-2014 hebben Jan Klaassens, Hilko Hof en Arie Burggraaf van Videoclub Spotlight in Hoogeveen voor ASTRON en CAMRAS de hele restauratie vastgelegd op film. In 2016 is de restauratiefilm in première gegaan en is het filmmateriaal op DVD gepubliceerd. Nu deze DVD vrijwel is uitverkocht is het filmmateriaal ook te bekijken via de CAMRAS-website.
Op webpagina Over de radiotelescoop / Restauratie staan de trailer (3 minuten) en de documentaire (22 minuten). De documentaire bevat ook interviews met bij de restauratie betrokken personen.
Op pagina Over de radiotelescoop / Restauratie / In vogelvlucht staat de reportage (32 minuten). De reportage laat vrijwel alle stappen van het restauratieproces in min of meer chronologische volgorde zien. De interviews zijn in de reportage weggelaten. De verschillende stappen van het restauratieproces zijn op deze pagina ook ook als afzonderlijke clips te zien in lengte variërend van een halve minuut tot maximaal drie minuten.
Foto(s): ASTRON archief; Trailer: Jan Klaassens, Hilko Hof, Arie Burggraaf; Video/audio: RTV Drenthe
De 60ste verjaardag van de Dwingeloo Radiotelescoop is vrijdag 15 april gevierd met de première van de documentaire over de restauratie van de telescoop. Jan Klaassens, Hilko Hof en Arie Burggraaf van amateur Videoclub Spotlight in Hoogeveen maakte de documentaire over de restauratie van 2012 tot 2014 en van de heropening op 5 april 2014 door de astrofysicus, radioamateur en Nobelprijswinnaar Joe Taylor.
En CAMRAS vierde de 60ste verjaardag op zaterdag 16 en zondag 17 april met de tweede Europese conferentie over amateur radioastronomie (EUCARA-2016) in Dwingeloo.
Voorafgaand aan de festiviteiten op vrijdag 15 april interviewde RTV Drenthe CAMRAS voorzitter Frans de Jong.
Op zaterdag 16 april schoof RTV Drenthe even aan bij de conferentie en interviewde zij bij en in de zestigjarige radiotelescoop de 89-jarige emeritus hoogleraar Hugo van Woerden die vanaf 1956 met de radiotelescoop heeft gewerkt en voorzitter Frans de Jong. Hieronder het nieuwsitem zoals gepresenteerd in het zondagavond nieuws.
Maandagochtend 18 april, de dag na de verjaardag, blikte RTV Drenthe nog eens terug met een kort interview van Hugo van Woerden en Frans de Jong.
Op 17 april 1956 werd de Dwingeloo Radiotelescoop ‑ destijds de grootste ter wereld ‑ geopend door koningin Juliana. De radiotelescoop heeft tot het einde van de vorige eeuw internationaal een belangrijke en innovatieve rol gespeeld bij het in kaart brengen van de Melkweg, radiobronnen in het heelal en de ontdekking van twee kleine sterrenstelsels in de buurt van de Melkweg die dan ook officieel Dwingeloo I en Dwingeloo II heten. In 1998 heeft ASTRON de telescoop buiten werking gesteld.
Vanaf 2007 heeft stichting CAMRAS met hulp van veel vrijwilligers de oude telescoop weer opgeknapt. De vrijwilligers van CAMRAS gebruiken de telescoop voor eigen astronomische waarnemingen en radioamateur experimenten. CAMRAS stelt de telescoop regelmatig open voor bezoekers, jeugd, onderwijs, amateurastronomen, radioamateurs en andere belangstellenden.
In oktober 2007 werd de radiotelescoop als technisch-wetenschappelijk monument geplaatst op de lijst Top 100 wederopbouwmonumenten 1940-1958. In augustus 2009 werd de Dwingeloo Radiotelescoop een beschermd rijksmonument vanwege de bouwhistorische en wetenschappelijke betekenis van het instrument. Daarna kon ASTRON, eigenaar van het monument, subsidie aanvragen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en andere subsidiegevers en opdracht geven de telescoop grondig te restaureren.
De restauratiefilm is beschikbaar op DVD en kost 20 euro (inclusief verzendkosten). De DVD bevat de documentaire en een bijlage die alle stappen van de restauratie in meer detail toont. De film van Herman Kleibrink over de bouw van de Dwingeloo Radiotelescoop staat ook op deze DVD. U kunt de DVD via info@camras.nl bestellen.
Zo eenvoudig was het, ze hoefde er alleen maar de stekker uit te trekken. Met dat simpele gebaar kondigde Anry Kleine Deters, wethouder Kunst, Cultuur en Monumenten van de gemeente Westerveld, zaterdagnacht 28 april jl. het begin aan van de restauratie van de Dwingeloo Radiotelescoop. Maar voordat zij dat deed, zong de wethouder samen met de aanwezigen de canon ‘Vader Jacob’ met de Maan. Volgens Jan van Muijlwijk was dit het grootste ‘moonbounce’-koor dat ooit samen met de Maan een lied had gezongen. Daarna werd de radiotelescoop in de storm- of ruststand gezet en schakelde de wethouder symbolisch de elektriciteit uit.
Omdat het een sombere dag was met veel regen ging het onderdeel met sterrenkijkers rondom de telescoop dat CAMRAS zou verzorgen met vrijwilligers van KNVWS Noord Drenthe en Astroforum.nl niet door. In tegenstelling tot de optische astronomie is CAMRAS niet afhankelijk van heldere avonden en nachten – een mooie demonstratie van de voordelen van radioastronomie in een land als Nederland.
In de loop van de avond verzorgden Jan van Muijlwijk en Daniela de Paulis een OPTICKS visual moonbounce-show vanuit de radiotelescoop die live over internet werd gestreamd en zo’n 1000 kijkers heeft getrokken.
Paul Boven en Roy Smits gaven een demonstratie van hoe je met de radiotelescoop een pulsar kunt horen.
Buiten gaf Simon Bijlsma een demonstratie meteor scatter: luisteren naar meteoren met een eenvoudige antenne en ontvanger.
En Frans de Jong gaf ook buiten een demonstratie van het Dopplereffect waarvoor Melanie Hermelink met veel plezier een piepende tennisbal in de rondte slingerde.
Bij RCN De Noordster had CAMRAS in samenwerking met UNAWE een aantal leuke kinderactiviteiten georganiseerd. De kinderen konden een luchtraket maken, afschieten en een wedstrijd doen in wie het verst en hoogst kon komen, een planetenpad langs een 100 meter lang lint maken om de leegte in het zonnestelsel te ervaren of gewoon kleurplaten kleuren. De medewerkers van De Noordster hadden een leuk toneelspel geschreven over Pluto, de planeet die geen planeet meer is. Ondertussen gaf André van Es in de kantine van De Noordster uitleg over wat moonbouncen is en liet hij via een labtop de aanwezige gasten meekijken naar de live OPTICKS visual moonbounce show die vanuit de radiotelescoop over internet werd gestreamd.
Na tien uur ‘s avonds werd het erg druk en hadden de CAMRAS-vrijwilligers hun handen vol aan het uitleggen over moonbouncen, radioastronomie en pulsars en de komende restauratie van de telescoop. De huifkarren hebben overuren moeten draaien en de paarden hadden een zware avond door het mulle zand.
Voor CAMRAS was dat een mooie afsluiting van ‘vijf jaar CAMRAS’. Gedurende vijf jaar heeft vrijwilligersorganisatie CAMRAS zich op allerlei manieren ingezet om van de radiotelescoop – een rijksmonument uit de periode van de wederopbouw – een levend monument te maken. Vijf jaar lang zijn heel veel CAMRAS-vrijwilligers bezig geweest met schoonmaken, opknappen en onderhouden van de radiotelescoop en met het gebruiken, demonstreren en er over vertellen. Nu ASTRON de middelen heeft om de radiotelescoop te laten restaureren, kan de telescoop tijdelijk niet meer gebruikt worden door de vrijwilligers van CAMRAS. Zij zullen de radiotelescoop nu ontruimen waarna ASTRON de eigenaar van de radiotelescoop de restauratie kan laten uitvoeren. De restauratie zal naar verwachting een jaar in beslag nemen.
