Nacht van de Nacht 2016

Tijdens de Nacht van de Nacht 2016 op zaterdag 29 oktober kwamen tegen de honderdvijftig bezoekers naar de Dwingeloo Radiotelescoop. Heel bijzonder was dat daar zo’n veertig jeugdigen bij waren waaronder heel veel jonge kinderen. Natuurlijk heeft daar het rustige weer en de vrijwel wolkeloze heldere avondhemel aan bijgedragen. Overigens gaan radiogolven door de wolken, dus als het bewolkt zou zijn geweest, zou de radiotelescoop ook open zijn gesteld voor bezoekers.

Duisternis is voor het kijken door een sterrenkijker net zoiets als een in een radiostoringsvrije zone waarnemen met een radiotelescoop. Vijftien vrijwilligers van CAMRAS gaven de bezoekers de zeldzame gelegenheid om gelijktijdig duisternis en radiostilte te ervaren.

Kan je door een gewone sterrenkijker de spiraalarmen in de Melkweg zien? Helaas, dat kan niet omdat ons zonnestelsel zelf in een spiraalarm (de Orionarm) zit. Door het stof tussen de sterren kunnen we hoogstens de helderste objecten van de volgende arm zien. Radiogolven passeren het stof tussen de sterren moeiteloos. Een radiotelescoop kan dus door het stof heen ‘kijken’ en kan de spiraalarmen met een meting zichtbaar maken in een grafiek op het computerscherm (en als extra ook nog hoorbaar). De Dwingeloo Radiotelescoop is juist daarvoor 60 jaar geleden in gebruik genomen: het was de eerste radiotelescoop ter wereld speciaal gebouwd om een gedetailleerde plattegrond van de Melkweg te maken.

In de radiotelescoop gaf CAMRAS demonstraties van astronomische waarnemingen van een pulsar en later ook van de waterstof in de spiraalarmen van de Melkweg. Vlak bij de radiotelescoop stonden een aantal sterrenkijkers opgesteld voor het bekijken van diverse objecten aan de avondhemel. Aan het begin van de avond Mars en Venus. Daarna een paar mooie bolhopen zoals M2, M13, M15 en M92 en andere mooie objecten in de Melkweg zoals de planetaire nevels Halternevel M27 en Ringnevel M57. Ook werden de melkwegstelsels Andromedanevel M31 en Driehoeknevel M33 bekeken.

Voorgaande jaren hadden de sterrenkijkers buiten veel last van het licht door de ramen van de waarneemruimte en de gang. Om dat probleem definitief te verhelpen hadden een aantal CAMRAS-ers van de onderhoudsploeg die zaterdagochtend nog snel voor alle ramen verduisteringsgordijnen gemonteerd. Mede daardoor was deze Nacht van de Nacht extra geslaagd.