Wereldrecord laag-vermogen-EME

World Moon Bounce Day 27 juni 2009

Dit jaar is het 40 jaar geleden dat de eerste mens op de Maan liep. Om dat op passende wijze te herdenken bedachten Pat Barthelow (AA6EG, USA) en Robert Brand (Australia) om dat met een speciale dag te vieren met veel EME-activiteiten. Er werd een oproep gedaan om wereldwijd vooral grote schotels te activeren voor EME op 23 cm zodat het mogelijk zou zijn om goede SSB-verbindingen via de Maan te maken. Het project kreeg de naam Echoes of Apollo en zaterdag 27 juni 2019 werd uitgeroepen tot World Moon Bounce Day. Daar moest de Dwingeloo Radiotelescoop natuurlijk ook bij zijn!

Het laag-vermogen-EME experiment tussen Dwingeloo en Mount Pleasant

In de week voorafgaand aan World Moon Bounce Day kreeg Jan van Muijlwijk (PA3FXB) een e-mail uit Tasmanië van Rex Moncur (VK7MO). Hij was bezig om de Mount Pleasant schotel van 26 meter voor te bereiden voor 23 cm ontvangst. Zenden leek eerst niet toegestaan omdat de gevoelige radioastronomische frontends aanwezig bleven. Maar op een zendvermogen van ongeveer 10 milliwatt zou zenden kunnen. En na wat rekenen kwam hij tot de conclusie dat een EME-verbinding met dit super lage vermogen wellicht toch mogelijk zou kunnen zijn! Natuurlijk als er een tegenstation met een grote antenne beschikbaar zou zijn. En zo’n antenne hebben de CAMRAS-radioamateurs in Dwingeloo staan.

Mt Pleasant Radio Telescope

Jan, PA3FXB, en Rex, VK7MO, maakten de afspraak om het op 27 juni meteen te proberen op het moment dat in Dwingeloo de opkomende Maan op 10 graden elevatie zou staan. In Tasmanië zou de ondergaande Maan dan op ongeveer 15 graden elevatie staan. Dat gaf nog heel wat gezamenlijke ‘maantijd’. Naast Jan waren in de radiotelescoop aanwezig Ard Hartsuijker, René Hasper (PE1L), John Lambo (PA7JB) en Fred Tak (PA0WTA).

Het opbouwen van het 23 cm station ging aan de hand van de duidelijke instructies van Eene de Weerd (PA3CEG) zeer voorspoedig. Op het afgesproken tijdstip was Dwingeloo (PI9CAM) klaar om de signalen uit Tasmanië te ontvangen. Daarvoor gebruikten we de JT65c techniek waarmee het mogelijk is om circa 10 dB beter te kunnen ontvangen dan het zwakste morse signaal. Groot was ons enthousiasme toen bleek dat de eerste verbinding met een 10 mW signaal uit Tasmanië probleemloos lukte! Ook met een 3 mW signaal kwam de verbinding probleemloos tot stand. Voor zover wij weten is dit een wereldrecord. Een signaal van 1 mW werd ook nog geprobeerd maar dat bleek te zwak.

10 milliwatt QRP EME Mount PLeasant to Dwingeloo Radio Telescope

3 milliwatt QRP EME Mount PLeasant to Dwingeloo Radio Telescope

Over dit experiment op laag vermogen en World Moon Bounce Day hebben Rex Moncur (VK7MO) en Justin Giles-Clark (VK7TW) een tekst Echoes of Apollo – EME on three milliwatts! aangeboden aan het Amateur Radio magazine van het Wireless Institute of Australia. De tekst Echoes of Apollo – EME on three milliwatts! staat volledig opgenomen in de Engelse vertaling van deze blog post.

Na de verbinding op laag vermogen heeft Jan van Muijlwijk voor de bezoekers van de schotel in Tasmanië een toespraak This is PI9CAM for the ECHOES OF APOLLO PROJECT JUNE 27, 2009 gehouden. Zie het blog bericht Radiotelescoop Dwingeloo memoreert Apollo 11.

Video laag-vermogen-EME

Nog meer World Moon Bounce Day in Dwingeloo

Na dit succes volgde een EME-verbinding met een groep in Zwitserland. HB9MOON is een clubstation dat beschikt over een prachtige 10 meter schotel. Een aantal enthousiaste vrijwilligers van deze club had besloten om World Moon Bounce Day te gebruiken om amateurradio en EME in het bijzonder eens flink te promoten. Gedurende de dag zijn daar een veertigtal kinderen geweest die groeten in vele talen hebben uitgesproken richting de Maan zodat dit door andere groepen op de wereld ontvangen zou kunnen worden. Het was erg leuk om met deze Zwitserse kinderen een verbinding via de Maan te maken. Sommigen hadden zo’n microfoonvrees dat er alleen een timide “hallo” werd gehoord, terwijl anderen helder en luid hun tekst voorlazen zodat het in Dwingeloo prima was te verstaan. (Later toegevoegd Het clubstation is sedert februari 2011 niet meer operationeel omdat de eigenaar de schotel verkocht.)

Naast deze van tevoren afgesproken EME-contacten hebben we in Dwingeloo ook nog een dertigtal andere verbindingen gemaakt. Veel in SSB met de wat grotere stations, maar met behulp van JT65 ook met een aantal kleine stations. Het kleinste was dit keer waarschijnlijk RA0ACM met één enkele yagi van 45 elementen en maar 70 Watt.

In de loop van de dag kwamen er verschillende bezoekers langs, meest radiozendamateurs die de Dwingeloo Radiotelescoop nu weleens in het echt wilden zien. Na uitleg over hoe je ‘Vader Jacob’ met de Maan kunt zingen konden een paar kinderen het feilloos nadoen.

De door Pieter Tjerk de Boer (PA3FWM) ontwikkelde webSDR-ontvanger is echt een geweldig succes. Het heeft gedurende het hele evenement gefunctioneerd en er waren ook nu weer vele tientallen meeluisteraars.